Mottled brindle – pręgowanie typu europejskiego

Gen Mo br jest jedynym genem barwy sierści  jak dotąd istotnym w hodowli rasowych myszy, a sprzężonym  z płcią. Inne mutacje koloru na chromosomie X takie jak: Mottled  (Mo),  Dappled (Mo dp),  Viable brindled (Mo vbr),  Blotchy  (Mo blo), Mossaic (Mo ms), Tortoiseshell  (Mo to), Yellow Mottling (Ym ) czy Pewter (Pew)  istnieją w laboratoriach. Wszystkie one dają samicom wzorzyste, biało-pręgowane ubarwienie i podobno kręcone wibrysy. W mojej hodowli Mo br wibrysy samic są proste.

Gen ten jest letalny dla samców. Rodzą się jasnoszare z „himalajskimi” znaczeniami na pyszczku i uszach, często z falistą sierścią i zaburzeniami neurologicznymi. Raczej nie dożywają dwóch tygodni dlatego hodowla tych brindli budzi wątpliwości. U myszy śmiertelność i niedobór pigmentu u samców można ograniczyć przez suplementację chlorkiem miedzi.

 

 

Efekty działania genu Mo br są uderzająco podobne do objawów występującej u ludzi choroby Menkesa. Ten również genetycznie uwarunkowany syndrom (sprzężenie z chromosomem X) polega na niemożliwości metabolizowania miedzi dostarczanej w pożywieniu. Skutkuje zaburzeniami neurologicznymi i opóźnionym rozwojem umysłowym.  Dalej choroba obejmuje skłonności do tętniaków aorty, nieprawidłowości  szkieletu i struktury włosów, które są kręcone, łamliwe i siwieją. 

 

 

Mo br jest genem dominującym i jak wspomniałam, letalnym jako heterozygota dla samców i jako homozygota dla tych samic, które rodzą się z kojarzeń z nielicznymi samcami z genem Mo br, jakie przeżywają, bo to się zdarza. W standardowych miotach samic Mo br i zwykłych samców pojawiają się zarówno samice bez pręgowania (25%) jak i zwyczajnie ubarwione, żywotne samce( kolejne 25%) obok letalnych samców (25%). Na pręgowanie ma więc szanse tylko ¼ miotu. 

 

 

Bywa, że pręgowanie z wiekiem zmienia się na mniej wyraźne. Jedna z moich samic po ok. roku zupełnie zbielała:

 

Inna dziwna moja brindla Mo br to hermafrodyta.

 

 

   

 

 

 

 

 

Red

Czerwoną (żółtą)  sierść myszy mogą zawdzięczać trzem układom genów: Ay/*; e/e  i  kombinacji Avy/*, e/e, która daje czerwone pręgowanie na czerwonej myszy :).  

 

Gen czerwieni  dominującej Ay występuję u problematycznych do hodowania myszy, obciąża je bowiem na wiele sposobów:  to gen letalny i homozygotyczne zarodki Ay/Ay zamierają w szóstym dniu ciąży, zawsze więc myszy z dominującą czerwienią są heterozygotami. Następnie gen ten powoduje szereg schorzeń: osławioną otyłość, która zmniejsza płodność, cukrzycę i skłonność do nowotworów płuc, wątroby, sutka  i  skóry. Jest to więc dość dużo powodów, by decyzję hodowania myszy z dominującą czerwienią uznać za trudną.

 

Natomiast  homozygotyczna kombinacja e/e takich problemów nie niesie.  Za to jest epistatyczna (dominuje nad ) dla serii genów z grupy agouti, to znaczy, że generalnie prawie wszystkie myszy e/e są czerwone (żółte). Prawie, bo z kolei e/e jest wyłączane przez homozygotę ln dając myszy niebieskawe.

Jednak odcień czerwieni  (żółci) e/e  bywa bardzo różny: ciemny lub jasny, czysty lub przydymiony, bywa rozcieńczony, zdarzają się nawet myszy tak blade, że trudno je czerwonymi nazwać, za to mają ciemniejszy, szaro-brązowawy nalot na grzbiecie. Kolor oczu może być dowolny. Generalnie  młode myszy początkowo mogą wydawać się sobolowe, z  linieniem  jednak kolor się wyrównuje. Oczywiście obecność recesywnego  b,  dającego czekoladę, poprawia każdą czerwień, ale wiele z myszy z recesywną czerwienią nie spełnia standardów.

 Na ostatnim zdjęciu Brindle Mobr z recesywną czerwienią.

Jakie geny wpływają na kolor sierści u myszy?

Istnieje wiele genów wpływających na kolor sierści u myszy. Zważywszy, że nowe mutacje wpływające na tę cechę mogą się pojawiać nadal – może ich być nieskończenie (to chyba jednak za duże słowo) wiele.  

Jest pięć podstawowych loci z takimi mutacjami: A, B, C, D i P. Kolor warunkują również takie mutacje jak ln, pe czy pa, ale najpopularniejsze są odmiany z mutacjami na owych podstawowych pięciu loci.  

I jeszcze jedna uwaga – chodzi o kolor, a nie wzór włosów czyli np. łaty lub przemieszanie włosów w różnych kolorach jak np. roan.

 

Locus A to miejsce genów agouti i non-agouti. Podstawową odmianą barwną jest mysz o ubarwieniu dzikim – agouti. Mutacje na loci A modyfikują wzór agouti (żółto-czarny) w różnym stopniu – od jednego ekstremum w postaci czysto żółtych włosów – do drugiego – czarnych.

 

Mutacje recesywne na loci B to geny zamieniające czarną eumelaninę na brązową.

 

Mutacje recesywne c  to geny różnego stopnia albinizmu, który czasem jak albinizm nie wygląda (ubarwienie syjamskie, szynszyle).

 

Mutacja recesywna d  zmienia strukturę włosa zbijając pigment w grudki i zostawiając „puste” przestrzenie, dające efekt rozbielonego koloru.

 

Również mutacja p  rozcieńcza kolor redukując kolor czarny, nie modyfikując żółtego.

Na schematach przedstawiłam wpływ omawianych mutacji  w trzech wariantach: na myszy o dzikim umaszczeniu i na ekstremalnie żółtej oraz na czarnej. Ponieważ są to mutacje recesywne brałam pod uwagę ich postać homozygotyczną. Niektóre postaci heterozygotyczne są również bardzo interesujące i uznane za standardowe ( szynszyla, burmese). Większość kombinacji barwnych to jednak odmiany niestandardowe – nieuznawane. Nie znaczy to, że nie znajdują one swoich amatorów lub że za standardowe nie zostaną uznane w przyszłości.

Oczywiście lepiej byłoby pokazać zwierzęta na zdjęciach, nie posiadam jednak – i nie zamierzam – wszystkich tych odmian barwnych.

Lilac

Grupa odmian Lilac obejmuje wiele kombinacji genów z recesywnym b i d, z których tylko dwie uznane są za standard, właśnie jako po prostu Lilac. To odmiany o genotypie: a/a, b/b lub bc/*, d/d, C/* i P/* czyli krzyżówki myszy  chocolate i blue. Myszy Lilac z genem b cordovan (bc / -) są nieodróżnialne od Lilac (b / b).

Inne odmiany LiIac to wariacje pozostałych loci (A, at,a, C, cch, ch, ce,c oraz P i p), mamy więc Lilac Agouti w różnych wersjach, Lilac Argente,  Lilac Chinchilla i inne z tym genem np. Lilac Havana, odmiany pointed lilac: Lilac Burmese, Lilac Beige, Lilac Himalayan i Lilac Siamese. Jedyną odmianą z recesywnym p jest Lilac Argente Cream.

Odmiany Lilac mają odcień kakaowy. Allel recesywny b wytwarza brązową, a nie czarną jak B, eumelaninę. Efekt rozjaśniający genu d jest wywołany zmianami w strukturze włosów -  zbijaniem się pigmentu w większe granulki. Razem geny te dają  chłodny rozjaśniony czekoladowy.
Na zdjęciach myszy Lilac i Lilac Stone.

Myszy Lilac u mnie linieją zawsze w spektakularny sposób: nowa sierść wyrasta miejscowo i tworzy na myszy jaśniejsze plamy.

Gen non-agouti

Gen non-agouti a jest  genem recesywnym, który ogranicza produkcję melaniny  we włosach tylko do jednego z jej rodzajów – czarnobrązowej eumelaniny.  Wszystkie więc odmiany barwne, oparte na tej mutacji, a jest ich bardzo wiele, są określonym rozcieńczeniem tego czarnobrązowego koloru. Nie ma tu  odcieni czerwono-żółtawych, bo feomelanina jest wyłączona. 

Drugim efektem działania genu a jako homozygoty jest brak strefowego zabarwienia włosa, co ma miejsce w obecności podstawowego genu tego loci: A – genie agouti. Włosy a/a są jednakowo zabarwione na całej długości – bez tickingu. Są to dmiany z grupy Self i Pointed.                              

                                                                                                                                                                                          

W podstawowej formie homozygota a/a jest myszą czarną (w praktyce spotyka się włosy żółte za uszami, wokół narządów płciowych i sutków, co  jest niepożądane).  Recesywne geny „rozcieńczające” dają kolejno: b – czekoladowy,  c^e – beżowy i bone,  d- niebieski, p-dove, b i d-lilac, d i p-silver, b i p- champagne, d i si – pearl, c^h/c^h– syjamy, c^h/c  – himalaje, c^ch/c^h – burmese, c^ch/c^h i  d – blue burmese, odmiany z genami szynszyli: havanę, mock chocolate oraz pochodne. Jest to więc ogromna grupa odmian, szczególnie odmian ustandaryzowanych.

Recesywny gen non-agouti ma też wpływ na zachowanie zwierząt. Gryzonie non-agouti łatwiej się oswajają, są mniej agresywne i płochliwe w porównaniu z myszami agouti, mają mniejszy temperament: są mniej aktywne i ostrożne, ciszej piszczą, słabiej gryzą. Szerzej omówię ten mechanizm w notatce o genie agouti A.